Veluwe als grensgeval

Op 23 mei start de vijfde editie van het erfgoedfestival in de provincie Gelderland. Het thema is ‘Over Grenzen’. Er is een programma met publieksgerichte activiteiten tot en met 22 juli waaraan veel organisaties meedoen. Op het VeluweCongres van 19 april jl. vertelde Dolly Verhoeven over dit festival waarin wordt geprobeerd een breder publiek te betrekken bij het erfgoed dat nog steeds ‘beleefbaar’ is via speciale exposities, een bijzondere route, vertel- of theatervoorstellingen.

Dolly Verhoeven en een van de eerste marketeers voor de Veluwe, dominee O.G. Heldring (foto: Joost Ooijman)

Het erfgoedfestival biedt een rode draad waarin iedere organisatie een eigen rol kan spelen. Door gezamenlijke inspanningen voor publiciteit ontstaat een meerwaarde voor iedere individuele organisatie, maar óók voor de bezoeker door het aanbod met een sterke samenhang.

Hoogleraar Dolly Verhoeven vertelde het verhaal van de Veluwe en in hoeverre het fenomeen grens op de Veluwe speelt en daarvan bracht zij diverse voorbeelden. Zoals de situatie rond 1100 toen de Veluwe voor de bisschop van Utrecht een hinderlijke onderbreking was van zijn gebieden rond Utrecht en die in Overijssel. De graven van Gelre lieten zich echter niet intimideren en stichtten enkele steden aan de rand van de Veluwe: Arnhem rond 1233, Wageningen rond 1263, Harderwijk rond 1231, Elburg rond 1233 en Hattem rond 1299. Ook Staverden had een stad moeten worden zo rond 1298, maar dat is anders gelopen. Veel van die geschiedenis is nu nog te zien en aan te raken. De historici willen graag met de marketeers oplopen. Zo ontstaat aandacht voor de Veluwse geschiedenis en beleving voor de bezoekers.

Overzicht van het totaalaanbod in Gelderland binnen de context van het erfgoedfestival.

De website Erfgoedfestival.nl biedt een breed overzicht van het aanbod voor het publiek. De agenda met de activiteiten is ook op delen van Gelderland te richten en zo zien we dan de agenda voor de activiteiten de komende maanden op de Veluwe.
Zo kun je in Park de Hoge Veluwe een route wandelen langs historische grenspalen en in Ermelo om in Het Pakhuis meer te leren over de grensbewaking van de Romeinen die daar waren gelegerd.

De IJkbasis op de Zilvense heide bij Loenen (bron: Caseman)

In de buurt van Stoomgemaal Arkemheen in Nijkerk hebben kunstenaars een luisterplaats ontwikkeld, getiteld ZOUT. De Zuiderzee was ooit een duidelijke grens van de Veluwe. In Loenen is de ijkbasis te bezoeken, een van de eerste instrumenten om aan goede geografische beschrijvingen te voldoen (en dus grenzen te benoemen).